Spelen is werken aan je brein-ontwikkeling

Spelend leren is een recht

Plezier is de grootste drijfveer voor zowel jong als oud, ‘dat was leuk, dat doen we nog een keer’. Het motiveert ons om te ontdekken, ervaren, om het te herhalen en het ‘ons eigen te maken’.

Spelen is werken aan je brein-ontwikkeling, zeker in de eerste 4 jaren van je leven, maar ook nog als volwassenen. Plezier maken is verbindend en is van alle tijden, dat verandert nooit.
Spelend leren is een recht en moeten we koesteren, speelruimte is dan ook waar wij ons als gastouderopvang hard voor maken. Tijdens de lezing over ‘breinontwikkeling’ vorig jaar in het Barontheater, heeft Mark Mieras ons hier alles over verteld en het belang van speelruimte benadrukt.

Workshop Speelschema’s in Museumboerderij Ot & Sien

Voor de workshop Speelschema’s zijn we te gast in de Museumboerderij Ot & Sien in Surhuisterveen. Hier naar binnen gaan is een reis door de tijd. We stappen binnen in de wereld van Cornelis Jetses, de illustrator die zoveel personages tot leven bracht met zijn prachtige tekeningen. We kennen Jetses van Ot & Sien, van het leesplankje, de schoolplaten en de boeken die hij voorzag van illustraties. Rondlopen in het museum brengt herkenning, spreekt tot onze verbeelding en wakkert herinneringen aan. Absoluut een aanrader!

In deze sfeervolle setting gingen we met de gastouders aan de slag over het onderwerp spelen.
Hoe werkt spelen nou eigenlijk, wat hebben kinderen er voor nodig en hoe kun jij dit faciliteren, versterken en daarna zelfs verdiepen. Nienke herhaalt nog eens welke voorwaarden er nodig zijn voor kinderen om tot spel te komen.

Eerst moeten wij er voor zorgen dat de basisbehoeftes van kinderen zijn voorzien, Nienke legt de link naar de Piramide van Maslow, hoe zat dat ook alweer?
Lichamelijke behoeften (slaap, eten, drinken), veiligheid en zekerheid, sociaal contact, waardering/erkenning/zelfrespect en pas als al die punten ‘in orde’ zijn kan een kind echt aan de slag!

Een veilige speelomgeving

Een veilige ‘Ja-omgeving’ voor kinderen werkt uitnodigend en voorkomt dat je teveel zou moeten begrenzen. Richt de ruimte zo in dat kinderen voldoende speelruimte krijgen en mogen gaan ontdekken. Klaar voor een dag vol spelen, samen op avontuur!

Startgedrag
Waar het ene kind ’s ochtend vrolijk binnenkomt en direct enthousiast met de blokkendoos gaat spelen die klaar staat, kan een ander kind eerst even de tijd nodig hebben voor het tot spelen komt. Startgedrag noemen we dat, een onderwerp dat Bob Maas ons al eens beeldend uit de doeken heeft gedaan.

Hoe komen kinderen tot spel, we nemen de 4 varianten nog even door:
*Instappen: na jouw uitleg/introductie gaat het kind aan de slag met wat er staat.
* Inspringen: het kind start impulsief en wacht niet op jouw uitleg/introductie.
* Spiralen: het kind gaat eerst even nadenken en gaat dan van start.
* Geconcentreerd aarzelen: het kind is eerst toeschouwer en pas als het alles kan
overzien en zich veilig genoeg voelt gaat het kind aan de slag.

We zijn van start, de kinderen gaan aan de slag en mogen al spelend leren, wat een feest! Aan de hand van een filmpje zien we de 5 fasen die kinderen doorlopen in hun spel door te herhalen, materiaal te ontdekken, rollenspel proberen, naspelen, verkleden, regels verzinnen, samen spelen, om de beurt, onderling afspraken maken en conflicten leren oplossen.

De drie V’s

Wat is jouw rol als gastouder als kinderen heerlijk intensief aan het spelen zijn?
Speel jij zelf mee? Observeer je uitsluitend en spring je in als dat nodig is?
Hierin bieden de drie V’s een praktisch handvat voor in de dagelijkse praktijk.
* Verkennen: Je observeert het spel van de kinderen
* Verbinden: Je geeft een compliment tijdens het spel, je toont je interesse
* Verrijken: Je voegt iets toe aan het spel wat zorgt voor een extra
stimulans/uitdaging

Speelschema’s
Een speelschema is herhaald gedrag dat ieder kind moet doen. Het is een onbewuste drang die een kind aanzet tot spelen. Het borrelt op van binnenuit en ze kunnen het niet laten. Dit herhaalde spel maakt nieuwe verbindingen aan in het brein. Met behulp van speelschema’s ontwikkelen kinderen vaardigheden en kennis om de wereld en zichzelf beter te begrijpen.

Wie kent het niet. Kinderen die druk zijn met alles te vervoeren van de ene kant naar de andere. Eén voor één of allemaal ineens. In hun emmertje, een tasje, een kruiwagen, een poppenwagen of met hun handen. Vervoeren is 1 van de elf speelschema’s. Daarnaast kennen we verstoppen, In en uit, Draaien, Bouwen & afbreken, Ordenen & sorteren, Klimmen, Trekken & duwen, Onderzoeken & transformeren, In beweging en tot slot Vullen & verzamelen.

Het leven laten ervaren en ontdekken

Een belangrijke regel voor iedere opvoeder is; twee keer nee is ja.
Steven Pont heeft ons in 2022 deze regel uitgelegd, want als pedagogisch professional bouw je mee aan hoe een kind over zichzelf gaat denken. Om een kind het leven te mogen laten ervaren en ontdekken heeft Steven een geheel eigen wet bedacht:

Twee keer nee = ja
1: Is het levensbedreigend? NEE?
2: Heeft de omgeving er last van? NEE?
3: JA! Laat het kind ervaren!!!

Na opnieuw een inspirerende workshop mochten de gastouders aan de slag met een ‘Spreekwoorden-puzzel-zoektocht’ door het museum. Een zeer geslaagde avond, vol gezelligheid en inhoudelijke uitwisseling.